|
|
| JFZ3014 | Sismik Prospeksiyon | 2+1+0 | AKTS:4 | | Yıl / Yarıyıl | Bahar Dönemi | | Ders Duzeyi | Lisans | | Yazılım Şekli | Zorunlu | | Bölümü | JEOFİZİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ | | Ön Koşul | Yok | | Eğitim Sistemi | Yüz yüze , Uygulama | | Dersin Süresi | 14 hafta - haftada 2 saat teorik ve 1 saat uygulama | | Öğretim Üyesi | Prof. Dr. Hakan KARSLI | | Diğer Öğretim Üyesi | Yok | | Öğretim Dili | Türkçe | | Staj | Yok | | | | Dersin Amacı: | | Sığ ve derin yer altı yapılarının jeolojik özelliklerini ve hidrokarbon rezervlerinin Sismik yöntemlerle araştırılmasını öğretecek bilgi ve uygulama becerilerinin kazandırılması |
| Öğrenim Kazanımları | BPKK | ÖY | | Bu dersi başarı ile tamamlayan öğrenciler : | | | | ÖK - 1 : | sismik dalgala türlerini ve onların oluşumu için gerekli şartları öğrenecekler | 4,5 | | | ÖK - 2 : | sismik dalgaları ile yerin elastic özellikleri arasındaki ilişkileri kavrayacaklar | 4,5 | | | ÖK - 3 : | sismik dalgaların yer içinde yayınım özelliklerini (yansıma, kırılma ve saçılma) kullanarak yer içi yapısını açıklayabilmeyi öğrenecekler | 4,5 | | | ÖK - 4 : | sismik yöntemleri ve onları arazide uygulama becerilerini kazanacaklar. | 4,5 | | | ÖK - 5 : | araziden topladıkları verileri işlemeyi ve onlardan yerin tabakalı ortamına ait derinlik, arayüzey topoğrafyası, hız, ve diğ. bilgileri elde etmeyi öğrenecekler | 4,5 | | | BPKK :Bölüm program kazanımlarına katkı, ÖY : Ölçme ve değerlendirme yöntemi (1: Yazılı Sınav, 2: Sözlü Sınav, 3: Ev Ödevi, 4: Laboratuvar Çalışması/Sınavı, 5: Seminer / Sunum, 6: Dönem Ödevi / Proje),ÖK : Öğrenim Kazanımı | | |
| Sismik Yöntemlere Giriş, Elastik Teori, Sismik Dalga Yayılımını Etkileyen Unsurlar, Sismik Kaynak ve Alıcılar, Sismik Kırılma Yöntemi, Sismik Kırılma Verilerini Değerlendirme ve Yorum Yöntemleri, Sismik Yansıma Yöntemi, Tek ve Çok Alıcılı Yansıma Verisi Toplama, Katlamalı Veri Toplama ve Özellikler, Basit Yatay ve Eğimli Düzlem Arayüzelerde ve Çok Tabakalı Ortamlarda Yansıma Problemleri, Sismik Atış ve Yığma İzi ve Kesiti Kavramları. Sismik Verilerin İşlenmesinin Temel Akışı, Sismik Hızlar, Düşey Sismik Sismik Profil Yöntemi (Vertical Seismic Profiling, VSP) , Kuyu Sismiği, Side Scan Sonar, Sismik Prospeksiyonda Yeni Gelişmeler |
| |
| Haftalık Detaylı Ders İçeriği | | Hafta | Detaylı İçerik | Önerilen Kaynak | | Hafta 1 | Yansıma ve Kırılma Sismiği Nedir? Sismik Yöntemlerin Tarihsel Süreci, Sismik Yöntemlerin Uygulamada Kullanım Alanları | | | Hafta 2 | Elastik Teori, Sismik Dalgaların Oluşumu ve Yayılım İlkeleri; Arayüzey, Yansıma, Kırılma, Dönüşüm, Yansıma ve İletim Katsayıları, Dalga Yayılımının Geometrisi | | | Hafta 3 | Sismik Dalga Yayılımını Etkileyen Unsurlar; Küresel Açılım, Soğurma, Yansıma ve İletim Kayıpları, Saçılma ve Tekrarlılar | | | Hafta 4 | Sismik Kaynak ve Alıcılar; Kara ve Deniz Sismik Kaynakları ve Alıcıları, Sismik Veri Toplama İlkeleri, Tek ve Çok Kanallı Ölçümler | | | Hafta 5 | Sismik Kırılma Yöntemi;Arazide Sismik Kırılma Verilerinin Toplamasına Etkiyen Geometrik Parametreler, Sismik Profillerin ve Atış Noktalarının Belirlenmesi, Basit Yatay ve Eğik Düzlem Tabaka Problemleri, Çok Tabakalı Ortamlarda Kırılma Problemleri, Düzensiz arayüzeylerde kırılma dalgası yayılımı ve problemler | | | Hafta 6 | Sismik Kırılma Kesitleri Üzerinde İlk Varış Zamanı Piklemesi, Piklemede Karşılaşılan Problemler, P ve S-dalgası Kayıt Analizleri, Kırılma Verilerine Uygulanan Düzeltmeler | | | Hafta 7 | İlk Varış Zamanı (X-T) Verilerinin Geleneksel ve Yazılım Tabanlı Yorum Yöntemleri; Karşılıklı Atış Yöntemi, Gecikme Zamanı Yöntemleri (Artı Eksi, Plus-Minus Method); Gerçek Verilerle Uygulamalar | | | Hafta 8 | Yansıma Sismiğinde Temel Kavramlar: Yansıma İlkeleri, Yansıtıcı, Tek ve Çok Alıcılı Yansıma Verisi Toplama, Katlamalı Veri Toplama ve Özellikler | | | Hafta 9 | Arasınav | | | Hafta 10 | Basit Yatay ve Eğimli Düzlem Arayüzelerde ve Çok Tabakalı Ortamlarda Yansıma Problemleri | | | Hafta 11 | Sismik Atış ve Yığma İzi ve Kesiti Kavramları. Sismik Verilerin İşlenmesinin Temel Akışı; Veri Formatları, Veriyi Yeniden Düzenleme (Demultiplexing), Ayıklama (Editing), Otomatik Genlik Kontrolü (AGC), İz Dengeleme (Equalization), Küresel Açılım ve Soğurma Telafisi | | | Hafta 12 | Uyumlu Gürültülerin 1B ve 2B Süzülmesi (Yüksek Geçişli, Bant Geçişli , F-K, Tau-p ve Diğer Süzgeçler) | | | Hafta 13 | Sismik Verilerin Atış Ortamından Yığma Ortamına Aktarılması; Sorting, Yığma (Stack), Normal Kayma Zamanı Düzeltmesi (NMO), Eğimli Yığma (DMO), Gerilme Alanlarının Atılması (Muting), Hız Analizleri, Hız Kestirimlerini Etkileyen Faktörler | | | Hafta 14 | Korelasyonlar, Dekonvolüsyon, Statik Düzeltmeler ve Rezidüel Statik İlkeleri | | | Hafta 15 | Sismik Yansıma Kesitlerinde T^2-X^2 Grafiklerinden Sismik Hızların Hesaplaması; Kök Ortalama Kare (RMS) Hızı, Ortalama Hız, Dix Ara Hızı, Yığma Hızı, NMO Hızı ve Birbirlerine Dönüşümleri
Düşey Sismik Sismik Profil Yöntemi, Kuyu Sismiği, Side Scan Sonar, Sismik Prospeksiyonda Yeni Gelişmeler | | | Hafta 16 | Dönem sonu sınavı | | | |
| 1 | Çoruh, C., Robinson E. S. 1988; Basic Exploration Geophysics, 1st edition, Jhon Wiley and sons, New York. | | | 2 | Kurtuluş, C. 2002; Sismik Arama: Teori ve Uygulama, Kocaeli Universitesi Yayınları, Kocaeli | | | 3 | Karslı, 2015, Mühendislik Amaçlı Problemlerin Çözümünde Sismik Yansıma Yöntemi: Veri Toplam-İşleme-Yorumlama, TMMOB JFMO Yayınları, No. 25, Ankara. | | | |
| 1 | Yilmaz, Ö. 2001; Seismic data Analysis: Processing, Inversion, and Interpretation of Seismic data. SEG Tulsa, OK, 2027 pp. | | | 2 | Gadallah, M., R., and Fisher, R. L. 2005; Applied Seismology: A comprehensive guide to seismic theory and application, PennWell, Tulsa, 463 pp. | | | 3 | Kearey, P. and Brooks, M. 2002; An introduction to geophysical prospecting. Blackwell Scientific Publications, Oxford, 262 pp. | | | 4 | Al-Sadi, H., N. 1980; Seismic Exploration, Birkhauser Verlag, Basel | | | |
| Ölçme Yöntemi | | Yöntem | Hafta | Tarih | Süre (Saat) | Katkı (%) | | Arasınav | 9 | 28/03/2012 | 2 | 30 | | Uygulama | 6
11 | | 2
2 | 10 | | Ödev | 10 | 20/05/2012 | 6 | 10 | | Dönem sonu sınavı | 10 | 25/05/2012 | 2 | 50 | | |
| Öğrenci Çalışma Yükü | | İşlem adı | Haftalık süre (saat) | Hafta sayısı | Dönem toplamı | | Yüz yüze eğitim | 3 | 14 | 42 | | Sınıf dışı çalışma | 3 | 14 | 42 | | Laboratuar çalışması | 1 | 5 | 5 | | Arasınav için hazırlık | 2 | 6 | 12 | | Arasınav | 2 | 1 | 2 | | Uygulama | 2 | 4 | 8 | | Klinik Uygulama | 0 | 0 | 0 | | Ödev | 3 | 10 | 30 | | Proje | 0 | 0 | 0 | | Kısa sınav | 0 | 0 | 0 | | Dönem sonu sınavı için hazırlık | 1 | 7 | 7 | | Dönem sonu sınavı | 2 | 1 | 2 | | Diğer 1 | 0 | 0 | 0 | | Diğer 2 | 0 | 0 | 0 | | Toplam Çalışma Yükü | | | 150 |
|