|
|
| MDML7142 | HidrometalurjikEkstraksiyon Prosesleri | 3+0+0 | AKTS:7.5 | | Yıl / Yarıyıl | Bahar Dönemi | | Ders Duzeyi | Doktora | | Yazılım Şekli | Seçmeli | | Bölümü | MADEN MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI | | Ön Koşul | Yok | | Eğitim Sistemi | Yüz yüze | | Dersin Süresi | 14 hafta - haftada 3 saat teorik | | Öğretim Üyesi | Prof. Dr. Hacı DEVECİ | | Diğer Öğretim Üyesi | | | Öğretim Dili | Türkçe | | Staj | Yok | | | | Dersin Amacı: | | Dersin amacı, i) cevher, konsantre ve diğer kaynaklardan metal ve metal bileşiklerinin eldesinde uygulanan hidrometalurjik süreçlerin kimyasal ve mühendislik esaslarını kavramak ve ii) proses değerlendirme ve geliştirme yetisi kazandırmak |
| Öğrenim Kazanımları | PÖKK | ÖY | | Bu dersi başarı ile tamamlayan öğrenciler : | | | | ÖK - 1 : | Hidrometalurjik proseslerin seçimi ve geliştirilmesi açısından önemli olan teknik, ekonomik ve çevresel özelliklerini kavrayacak | | | | ÖK - 2 : | Endüstriyel hidrometalurjik proseslerin kimyasal ve mühendislik esasları hakkında bilgi birikimine sahip olacak | | | | ÖK - 3 : | Hidrometalurjik süreçlerle ilgili olarak temel kimyasal ve kütle denkiliği hesaplamalarını yapabilecek | | | | ÖK - 4 : | Temel cevher hazırlama/zenginleştirme, kimya ve termodinamik bilgilerini kullanabilecek | | | | ÖK - 5 : | Endüstriyel prosesleri seçme, değerlendirme ve analiz etme becerisine sahip olacak | | | | ÖK - 6 : | Belli bir cevher için endüstriyel proses akım şeması geliştirebilecek | | | | PÖKK :Program öğrenim kazanımlarına katkı, ÖY : Ölçme ve değerlendirme yöntemi (1: Yazılı Sınav, 2: Sözlü Sınav, 3: Ev Ödevi, 4: Laboratuvar Çalışması/Sınavı, 5: Seminer / Sunum, 6: Dönem Ödevi / Proje),ÖK : Öğrenim Kazanımı | | |
| Giriş. Cevherden metal eldesine temel hidrometalurjik süreçler. Proses seçimi. Hidrometalurjik proseslerin gelişimi. Değerli metallerin hidrometalurjisi: Siyanür prosesi. Bakır hidrometalurjisi: Oksitli cevlerden bakır eldesi. Birincil ve ikincil sülfürlü bakır cevher ve konsantrelerinden bakır kazanımı prosesleri: Amonyak liçi, ferrik liçi, biyoliç ve basınç liçi prosesleri. Klorür-esaslı liç prosesleri. Liç sonrası prosesler: Solvent ekstraksiyon, iyon değişimi ve metal kazanımı. Çinko hidrometalurjisi: Elektrolitik proses (R-L-E), basınç liçi prosesi, yüklü liç çözeltilerinden demirin uzaklaştırılması (jarosit, götit ve hematit prosesleri). Bayer prosesi ile alumina üretimi. Nikel ve kobalt hidrometalurjisi: Asit ve amonyak basınç liçi prosesleri. Atmosferik yığın liçi prosesi. Saflaştırma ve metal kazanımı prosesleri. Cevherlerden uranyum kazanımı: Asit ve karbonat liçi prosesleri. İyon değiştirme, solvent ekstraksiyon ve çöktürme prosesleri. |
| |
| Haftalık Detaylı Ders Planı | | Hafta | Detaylı İçerik | Önerilen Kaynak | | Hafta 1 | Dersin hakkında genel bilgiler; amacı, konusu, içeriği, kaynaklar ve değerlendirilmesi. Ekstraktif metalurjiye giriş. Cevherlerden metal veya ileşiklerinin üretimi. Hidrometalurjiye giriş. | | | Hafta 2 | Hidrometalurjik yöntemlerin gelişimi ve uygulanışı. Hirometalurjide temel süreçler. | | | Hafta 3 | Altın ve gümüş. Altın ve gümüş cevherlerinin ön hazırlık işlemleri. Biyooksidasyon, basınç oksidasyonu ve kavurma prosesleri | | | Hafta 4 | Gold/silver. Siyanür Prosesi. Siyanüre alternatif reaktif sistemleri. Yüklü liç çözeltilerinden altın ve gümüşün kazanımı: Aktif karbon adsorpsiyonu prosesleri, elektrokazanım. Merrill-Crowe prosesi. İyon değişimi ve yeni gelişmeler | | | Hafta 5 | Bakır hidrometalurjisi: Oksitli cevlerden bakır eldesi. Birincil ve ikincil sülfürlü bakır cevher ve konsantrelerinden bakır kazanımı prosesleri: Amonyak liçi, ferrik liçi, biyoliç ve basınç liçi prosesleri. Klorür-esaslı liç prosesleri. | | | Hafta 6 | Yüklü liç çözeltilerinden bakırın kazanımı: Solvent ekstraksiyon, iyon değişimi, sementasyon ve elektroliz. | | | Hafta 7 | Çinko hidrometalurjisi: Elektrolitik proses (R-L-E) ve basınç liçi prosesi. | | | Hafta 8 | Arasınav | | | Hafta 9 | Çinko yüklü liç çözeltilerinin saflaştırılması.Yüklü liç çözeltilerinden demirin uzaklaştırılması (jarosit, götit ve hematit prosesleri). Sementasyon. Elektrolizi | | | Hafta 10 | Bayer prosesi ile alumina üretimi. | | | Hafta 11 | Bayer prosesi yan ürünler: Ga ve V. Alumina dan Al üretimi. | | | Hafta 12 | Nikel ve kobalt hidrometalurjisi: Asit ve amonyak basınç liçi prosesleri. Atmosferik yığın liçi prosesi. | | | Hafta 13 | Ni/Co liç çözeltilerinin saflaştırma ve metal kazanımı prosesleri. | | | Hafta 14 | Uranyum Hidrometalurjisi: Asit ve karbonat liçi. Saflaştırma ve uranyum kazanımı prosesleri | | | Hafta 15 | Telafi haftası. | | | Hafta 16 | Dönem sonu sınavı | | | |
| 1 | Habashi F. 1999. Textbook of Hydrometallurgy. 2nd Edition, Quebec City, Canada, ISBN 2-980-3247-7-9. | | | 2 | Gupta C.K., Mukherjee T.K. 1990. Hydrometallurgy in Extraction Processes, Vol 1 and Vol 2. CRC press. | | | 3 | Adams M.D. 2006. Advances in Gold Ore Processing (Developments in Mineral Processing, Volume 15), Elsevier Science, ISBN 0-444-51730-8 | | | 4 | Bartlett R.W. 1998. Solution Mining: Leaching Fluid Recovery of Materials. 2nd Edition, Gordon and Breach Sci. Pub. | | | 5 | Davenport W.G.L., King M., Schlesinger M., Biswas A.K. 2002. Extractive Metallurgy of Copper. 4th Edition. Pergamon Press, Elsevier Science, Oxford. | | | |
| 1 | Burkin A.R., 2001. Chemical Hydrometallurgy: Theory and Principles. Imperial College Press, London. | | | 2 | Akdağ M. 1992. Hidrometalurji-Temel Esasları ve Uygulamalar. 2. Baskı. D.E.Ü. Müh. Mim. Fak. Yayını, No 88. İzmir. | | | |
| Ölçme Yöntemi | | Yöntem | Hafta | Tarih | Süre (Saat) | Katkı (%) | | Arasınav | 8 | | 3 | 30 | | Ödev | 14 | | 6 | 20 | | Dönem sonu sınavı | 16 | | 3 | 50 | | |
| Öğrenci Çalışma Yükü | | İşlem adı | Haftalık süre (saat) | Hafta sayısı | Dönem toplamı | | Yüz yüze eğitim | 3 | 14 | 42 | | Sınıf dışı çalışma | 4 | 14 | 56 | | Laboratuar çalışması | 0 | 0 | 0 | | Arasınav için hazırlık | 3 | 6 | 18 | | Arasınav | 3 | 1 | 3 | | Uygulama | 4 | 10 | 40 | | Klinik Uygulama | 0 | 0 | 0 | | Ödev | 6 | 7 | 42 | | Proje | 0 | 0 | 0 | | Kısa sınav | 0 | 0 | 0 | | Dönem sonu sınavı için hazırlık | 4 | 5 | 20 | | Dönem sonu sınavı | 4 | 1 | 4 | | Diğer 1 | 0 | 0 | 0 | | Diğer 2 | 0 | 0 | 0 | | Toplam Çalışma Yükü | | | 225 |
|