|
|
| TDE2036 | Dil Teknolojileri | 2+0+0 | AKTS:4 | | Yıl / Yarıyıl | Bahar Dönemi | | Ders Duzeyi | Lisans | | Yazılım Şekli | Seçmeli | | Bölümü | TÜRK DİLİ ve EDEBİYATI BÖLÜMÜ | | Ön Koşul | Yok | | Eğitim Sistemi | Yüz yüze | | Dersin Süresi | 14 hafta - haftada 2 saat teorik | | Öğretim Üyesi | Prof. Dr. Asiye Mevhibe COŞAR | | Diğer Öğretim Üyesi | Yok | | Öğretim Dili | Türkçe | | Staj | Yok | | | | Dersin Amacı: | | Gelişen ve değişen teknolojik imkanların dil çalışmalarına yansıtılması konusunda bilgilendirmek, dil yapısının bilgisayar çalışmalarında kullanımı konularında bilgi ve yeterlik kazanılmasını sağlamak |
| Öğrenim Kazanımları | BPKK | ÖY | | Bu dersi başarı ile tamamlayan öğrenciler : | | | | ÖK - 1 : | Dil bilgisi ve dil bilimi ile bilgisayar bilimleri arasındaki ilişkileri öğrenebilir. | 2,4 | 1, | | ÖK - 2 : | Yapay zekâ, biçimsel diller kuramı, kuramsal dilbilim, bilgisayar destekli dilbilim ve bilişsel pisikoloji gibi değişik alanlarda geliştirilmiş kuram, yöntem ve teknolojileri tanıyabilir.
| 4,9 | 5, | | ÖK - 3 : | Bilgisayar ortamında dil modeli oluşturularak eğitim öğretim etkinliklerine katkı sağlayacak donanımı edinebilir. | 5,8 | 6, | | ÖK - 4 : | Doğal dil işleme çalışmalarına katılacak ve katkı sunacak birikimi kazanabilir. | 4 | 1, | | BPKK :Bölüm program kazanımlarına katkı, ÖY : Ölçme ve değerlendirme yöntemi (1: Yazılı Sınav, 2: Sözlü Sınav, 3: Ev Ödevi, 4: Laboratuvar Çalışması/Sınavı, 5: Seminer / Sunum, 6: Dönem Ödevi / Proje),ÖK : Öğrenim Kazanımı | | |
| Dil ve Teknolojiye dair temel kavramlar, Teknoloji v edil ilişkisi; Yapay zekâ, doğal dil işleme; dil bilgisi ve dil bilimin deneysel alanları; bilgisayar destekli dil bilim, büyük veri analizi, dil ve edebiyat malzemelerinin bilgisayarlı çalışmalarda kullanım alanları ve örnek çalışmalar.
|
| |
| Haftalık Detaylı Ders İçeriği | | Hafta | Detaylı İçerik | Önerilen Kaynak | | Hafta 1 | Ders amaç, içerik ve kaynaklarının tanıtımı.
Dil, teknoloji, teknik, bilim ve bilgi kavramları ile birbirleri ile ilişkileri konusunda öğrencilerin hazır bulunuşluğunun tespiti. | | | Hafta 2 | Temel kavramlar: dil, teknoloji, teknik ilişkisi; güncel gelişmeler ışığında dil ile teknoloji ilişkisinin olumlu ve olumsuz yönlerine literatürden bakış. | | | Hafta 3 | Kütüphane veri tabanlarının kullanımı ve bilgisayar teknolojileri ile metin oluşturma eğitimi [misafir eğitici refakatinde] | | | Hafta 4 | Dil teknolojisi ve doğal dil işleme. | | | Hafta 5 | Doğal dil işleme(NPL), 1600'lerden 2000'Li yıllara kısa tarihi, nasıl yapılır, zorlukları ve uyglama alanları nelerdir. | | | Hafta 6 | Doğal Dil İşlemenin uygulama alanları: Dil Çeviri, Yazım Denetimi, Ses Tanıma, Metin Özetleme.
| | | Hafta 7 | Doğal Dil İşlemenin uygulama alanları: Bilgilerin Çıkarılması, Adlandırılmış Varlık Tanıma , Soru Cevaplama, Metin Sınıflandırma ve Kategorize Etme.
| | | Hafta 8 | Doğal dil işleme ve Türkçe; Türkçe doğal dil işlemede karşılaşılan zorluklar ve gereklilikler. | | | Hafta 9 | ARA SINAV. | | | Hafta 10 | Yapay zekâ ve metaverse. [misafir eğitici refakatinde] | | | Hafta 11 | Yeni okur yazaralık ve dijital okur yazarlık. | | | Hafta 12 | Örnek dil teknolojisi uygulamaları: Türkçe için alternatif iletişim aracı olarak geliştirilmiş bir grafik sembol sistemi olan ALİS ve 3 Boyutlu Sanal Türk İşaret Dili Tercümanı (TİD3b) [misafir eğitici refakatinde] | | | Hafta 13 | Sosyal Medya ve Doküman Analiz Sistemi, Türkçe duygu analizi çalışması [misafir eğitici refakatinde]. | | | Hafta 14 | Dönem içeriğinin gözden geçirilmesi, ders çıktılarının değerlendirilmesi. | | | Hafta 15 | SINAV HAFTASI | | | Hafta 16 | SINAV HAFTASI | | | |
| 1 | Adalı, E. Doğal Dil İşleme, Akçağ yay., Ankara 2020.
| | | |
| 1 | D. Mertkan Gezgin, E. Silahsızoğlu, "Bilişim Teknolojilerinin Kullanımının Türkçeye Etkileri", Turkish Online Journal of Qualitative Inquiry (TOJQI)
Volume 7, Issue 1, January 2016: / Cilt 7, Sayı 1, Ocak 2016: 28-46
| | | 2 | Alyılmaz,C. "Teknoloji ve Dil", https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/33210
| | | 3 | Tarcan, F. Çakar, "Bilgisayarlı Dil Tanımlamada Dilbilimsel Yaklaşımlar ve Bir Yazılım Denemesi", Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, Güz-2008, C.7, S.26, s.64-70.
| | | 4 | A. Uçan, E.A. Sezer, "Türkçe Bilgisayarlı Dil Bilimi Çalışmalarında His Analizi", TDAY Belleten, C.70, Aralık 2020, S. 193- 210.
| | | 5 | Y. Fırat, "Modellenmiş Kavram Latisleriyle Bilgisayarlı Anlam Çözümleme Çalışması: Modellenmiş Kavram Latisleriyle Bilgisayarlı Anlam Çözümleme Çalışması", GÜFBED/GUSTIJ, 2017, C. 7, S.1, s.10-24. | | | 6 | İlgili makaleler ve ders notları | | | |
| Ölçme Yöntemi | | Yöntem | Hafta | Tarih | Süre (Saat) | Katkı (%) | | Arasınav | 9 | 16/04/2024 | 1 | 50 | | Dönem sonu sınavı | 14 | 04/06/2024 | 1 | 50 | | |
| Öğrenci Çalışma Yükü | | İşlem adı | Haftalık süre (saat) | Hafta sayısı | Dönem toplamı | | Yüz yüze eğitim | 14 | 2 | 28 | | Sınıf dışı çalışma | 14 | 4 | 56 | | Arasınav için hazırlık | 2 | 5 | 10 | | Arasınav | 1 | 1 | 1 | | Dönem sonu sınavı için hazırlık | 2 | 5 | 10 | | Dönem sonu sınavı | 1 | 1 | 1 | | Diğer 1 | 7 | 2 | 14 | | Toplam Çalışma Yükü | | | 120 |
|