|
|
| TDE1005 | Türk Dil Bilgisi - I | 4+0+0 | AKTS:6 | | Yıl / Yarıyıl | Güz Dönemi | | Ders Duzeyi | Lisans | | Yazılım Şekli | Zorunlu | | Bölümü | TÜRK DİLİ ve EDEBİYATI BÖLÜMÜ | | Ön Koşul | Yok | | Eğitim Sistemi | Yüz yüze | | Dersin Süresi | 14 hafta - haftada 4 saat teorik | | Öğretim Üyesi | Prof. Dr. Asiye Mevhibe COŞAR | | Diğer Öğretim Üyesi | Öğr.Üyesi.Dr. Muzaffer UZUN | | Öğretim Dili | Türkçe | | Staj | Yok | | | | Dersin Amacı: | | Dil kavramlarının ve dilin işleyişini kavratmak, Türkçenin ses kök ve ekleri arasındaki ilişkileri kavratmak ve sözcük türetme olanakları üzerinde düşündürmek, dilin ulusal kültürün, evrensel kültürün korunarak gelişmesine katkıda bulunmasını sağlamak. |
| Öğrenim Kazanımları | BPKK | ÖY | | Bu dersi başarı ile tamamlayan öğrenciler : | | | | ÖK - 1 : | Türk dilinin kelimelerinde gerçekleşen ses olaylarını öğrenerek metinlerde tespit edebilecekler. | 1,7 | 1,3, | | ÖK - 2 : | Seslerin teşekkülünde etkili organları tanıyarak Türk dilinin seslerini tanıyıp tasnif edebilecekler. | 2,5 | 1, | | ÖK - 3 : | Söz varlığını zenginleştirme ve yeni kavramları karşılama yollarını bilecek ve Türk dilinin yapısına uygun, kelimelerin türetiminde esas olan kurallarla kelime türetimine katkı sağlayabilecekler. | 7 | 1,3, | | ÖK - 4 : | Metinler üzerinde tespit edilen kelimeleri tahlil ederek yapısı hakkında bilgi verebilecekler. | 7,8 | 1, | | BPKK :Bölüm program kazanımlarına katkı, ÖY : Ölçme ve değerlendirme yöntemi (1: Yazılı Sınav, 2: Sözlü Sınav, 3: Ev Ödevi, 4: Laboratuvar Çalışması/Sınavı, 5: Seminer / Sunum, 6: Dönem Ödevi / Proje),ÖK : Öğrenim Kazanımı | | |
| Dilin tanımı, işlevleri, birimleri; dillerin ortaya çıkış kuramları ve kaynakları, dil bilgisinin konusu ve çalışma yöntemleri, dünya dilleri, dil aileleri ve Türkiye Türkçesinin konumu, Türkiye Türkçesinin Türkçenin tarihi seyri içindeki yeri, Türkiye Türkçesinin ses ve şekil özellikleri, ses |
| |
| Haftalık Detaylı Ders İçeriği | | Hafta | Detaylı İçerik | Önerilen Kaynak | | Hafta 1 | Dilin tanımı, dilin türeyiş teorileri, dil bilgisi türleri ve dil bilgisinin başlıca konuları Dil türleri (konuşma dili, yazı dili, ortak dil, argo, jargon), dilin sosyal ve kültürel bir olgu olarak durumu-işlevi, dil-insan, dil-toplum, dil-kültür, dil-düşünce, dil-iletişim | | | Hafta 2 | Dil akrabalığı ve Türkçenin dünya dilleri arasındaki yeri, yeryüzündeki dillerin yapı ve köken bakımından tasnifi. Dil farklılaşması, lehçe, şive ve ağız kavramları, Türkiye Türkçesinin tarihî ve coğrafî sınırları | | | Hafta 3 | Ses Bilgisi: Ses nedir? Ses organları, insan sesinin oluşmasında ses organlarının rolü, ses yolu, seslerin çıkarılması, teşekkül noktası, Türk dilinin sesleri, ünlüler ve ünsüzler.
| | | Hafta 4 | Kelime başı ünsüzleri, kelime sonu ünsüzleri, ünsüz ikizleşmesi, başta çift ünsüz, hece ve kelime sonundaki ünsüz grupları. Seslerin birleşmeleri, hece doruğu, açık ve kapalı hece, hece yapıları, hece bölümü | | | Hafta 5 | Ünlü ve ünsüz türemesi, ünlü ve ünsüz düşmesi, hece düşmesi, kaynaşma, ünlü çatışması, göçüşme, benzeşme. | | | Hafta 6 | Ünlü uyumları, kalınlık ve incelik uyumu, düzlük, yuvarlaklık uyumu, tonlulaşma, dudaksıllaşma, ünlü daralması, ünsüz benzeşmesi, benzeşmezlik. | | | Hafta 7 | Metin üzerinde belirlenen kelimelerde ses olaylarının değerlendirilmesi. | | | Hafta 8 | ARA SINAV | | | Hafta 9 | Söz varlığını zenginleştirme ve yeni kavramları karşılama yolları. Kelime türeme şartları. Yapı bilgisi bakımından kelimeler, ?kök?, ?gövde? ve ?ek? kavramlarının tanıtılması. Yapım ve çekim eklerinin genel özellikleri. | | | Hafta 10 | Yapım ekleri: İsimden isim yapan yapım ekleri, isimden fiil yapan yapım ekleri | | | Hafta 11 | Yapım ekleri: Fiilden fiil yapan yapım ekleri, fiilden isim yapan yapım ekleri | | | Hafta 12 | Çekim ekleri: Çokluk eki, iyelik eki, Hâl ekleri, Soru Eki
Fiil çekim ekleri: Kip ekleri, Şahıs ekleri, İsim fiilinin tanıtımı ve vazifeleri | | | Hafta 13 | Kelime tahlili | | | Hafta 14 | Kelime tahlili | | | Hafta 15 | Dönem sonu sınavı | | | Hafta 16 | | | | |
| 1 | Ergin, Muharrem. 2000; Türk Dil Bilgisi, Bayrak Yayınları, İstanbul. | | | 2 | Eker, Süer. 2005; Çağdaş Türk Dili, Grafiker Yayınları, Ankara. | | | 3 | Özkan, Mustafa vd. 2006; Yüksek Öğretimde Türk Dili Yazılı ve Sözlü Anlatım, Filiz Kitabevi, İstanbul. | | | 4 | Korkmaz, Zeynep. 2004; Türkiye Türkçesi Grameri (Şekil Bilgisi), TDK Yayınları, Ankara. | | | |
| 1 | Demircan, Ömer. 1996; Türkçenin Sesdizimi, Der Yayınları, İstanbul. | | | 2 | Adalı, Oya. 2005; Türkiye Türkçesinde Biçimbirimler, Papatya Yayıncılık, İstanbul. | | | 3 | Aksan, Doğan. 2000;Türkiye Türkçesinin Dünü Bugünü Yarını, Bilgi Yayınevi, İstanbul. | | | 4 | Aksan Doğan. 2000; Türkçenin Gücü, Bilgi Yayınevi, İstanbul. | | | 5 | Ersoylu, Halil. 2005; Türkiye Türkçesinin Çağdaş Sorunları Üzerine İncelemeler, Ötüken Yayınları, İstanbul. | | | |
| Ölçme Yöntemi | | Yöntem | Hafta | Tarih | Süre (Saat) | Katkı (%) | | Arasınav | 8 | 23/11/2023 | 1 | 50 | | Dönem sonu sınavı | 15 | 20/01/2023 | 1 | 50 | | |
| Öğrenci Çalışma Yükü | | İşlem adı | Haftalık süre (saat) | Hafta sayısı | Dönem toplamı | | Yüz yüze eğitim | 4 | 14 | 56 | | Sınıf dışı çalışma | 4 | 14 | 56 | | Laboratuar çalışması | 0 | 0 | 0 | | Arasınav için hazırlık | 3 | 1 | 3 | | Arasınav | 1 | 1 | 1 | | Uygulama | 0 | 0 | 0 | | Klinik Uygulama | 0 | 0 | 0 | | Ödev | 0 | 0 | 0 | | Proje | 0 | 0 | 0 | | Kısa sınav | 0 | 0 | 0 | | Dönem sonu sınavı için hazırlık | 3 | 1 | 3 | | Dönem sonu sınavı | 1 | 1 | 1 | | Diğer 1 | 0 | 0 | 0 | | Diğer 2 | 0 | 0 | 0 | | Toplam Çalışma Yükü | | | 120 |
|