Türkçe | English
EDEBİYAT FAKÜLTESİ / TÜRK DİLİ ve EDEBİYATI BÖLÜMÜ
( I. ÖĞRETİM)
Ders Bilgi Paketi
http://www.ktu.edu.tr/tdedebiyat
Tel: +90 0462 0462 377 25 24
EF
EDEBİYAT FAKÜLTESİ / TÜRK DİLİ ve EDEBİYATI BÖLÜMÜ / ( I. ÖĞRETİM)
Katalog Ana Sayfa
  Katalog Ana Sayfa  KTÜ Ana Sayfa   Katalog Ana Sayfa
 
 

TDE1005Türk Dil Bilgisi - I4+0+0AKTS:6
Yıl / YarıyılGüz Dönemi
Ders DuzeyiLisans
Yazılım ŞekliZorunlu
BölümüTÜRK DİLİ ve EDEBİYATI BÖLÜMÜ
Ön KoşulYok
Eğitim SistemiYüz yüze
Dersin Süresi14 hafta - haftada 4 saat teorik
Öğretim ÜyesiProf. Dr. Asiye Mevhibe COŞAR
Diğer Öğretim ÜyesiÖğr.Üyesi.Dr. Muzaffer UZUN
Öğretim DiliTürkçe
StajYok
 
Dersin Amacı:
Dil kavramlarının ve dilin işleyişini kavratmak, Türkçenin ses kök ve ekleri arasındaki ilişkileri kavratmak ve sözcük türetme olanakları üzerinde düşündürmek, dilin ulusal kültürün, evrensel kültürün korunarak gelişmesine katkıda bulunmasını sağlamak.
 
Öğrenim KazanımlarıPÖKKÖY
Bu dersi başarı ile tamamlayan öğrenciler :
ÖK - 1 : Türk dilinin kelimelerinde gerçekleşen ses olaylarını öğrenerek metinlerde tespit edebilecekler.1,71,3,
ÖK - 2 : Seslerin teşekkülünde etkili organları tanıyarak Türk dilinin seslerini tanıyıp tasnif edebilecekler.2,51,
ÖK - 3 : Söz varlığını zenginleştirme ve yeni kavramları karşılama yollarını bilecek ve Türk dilinin yapısına uygun, kelimelerin türetiminde esas olan kurallarla kelime türetimine katkı sağlayabilecekler.71,3,
ÖK - 4 : Metinler üzerinde tespit edilen kelimeleri tahlil ederek yapısı hakkında bilgi verebilecekler. 7,81,
PÖKK :Program öğrenim kazanımlarına katkı, ÖY : Ölçme ve değerlendirme yöntemi (1: Yazılı Sınav, 2: Sözlü Sınav, 3: Ev Ödevi, 4: Laboratuvar Çalışması/Sınavı, 5: Seminer / Sunum, 6: Dönem Ödevi / Proje),ÖK : Öğrenim Kazanımı
 
Ders İçeriği
Dilin tanımı, işlevleri, birimleri; dillerin ortaya çıkış kuramları ve kaynakları, dil bilgisinin konusu ve çalışma yöntemleri, dünya dilleri, dil aileleri ve Türkiye Türkçesinin konumu, Türkiye Türkçesinin Türkçenin tarihi seyri içindeki yeri, Türkiye Türkçesinin ses ve şekil özellikleri, ses
 
Haftalık Detaylı Ders Planı
 HaftaDetaylı İçerikÖnerilen Kaynak
 Hafta 1Dilin tanımı, dilin türeyiş teorileri, dil bilgisi türleri ve dil bilgisinin başlıca konuları Dil türleri (konuşma dili, yazı dili, ortak dil, argo, jargon), dilin sosyal ve kültürel bir olgu olarak durumu-işlevi, dil-insan, dil-toplum, dil-kültür, dil-düşünce, dil-iletişim
 Hafta 2Dil akrabalığı ve Türkçenin dünya dilleri arasındaki yeri, yeryüzündeki dillerin yapı ve köken bakımından tasnifi. Dil farklılaşması, lehçe, şive ve ağız kavramları, Türkiye Türkçesinin tarihî ve coğrafî sınırları
 Hafta 3Ses Bilgisi: Ses nedir? Ses organları, insan sesinin oluşmasında ses organlarının rolü, ses yolu, seslerin çıkarılması, teşekkül noktası, Türk dilinin sesleri, ünlüler ve ünsüzler.
 Hafta 4Kelime başı ünsüzleri, kelime sonu ünsüzleri, ünsüz ikizleşmesi, başta çift ünsüz, hece ve kelime sonundaki ünsüz grupları. Seslerin birleşmeleri, hece doruğu, açık ve kapalı hece, hece yapıları, hece bölümü
 Hafta 5Ünlü ve ünsüz türemesi, ünlü ve ünsüz düşmesi, hece düşmesi, kaynaşma, ünlü çatışması, göçüşme, benzeşme.
 Hafta 6Ünlü uyumları, kalınlık ve incelik uyumu, düzlük, yuvarlaklık uyumu, tonlulaşma, dudaksıllaşma, ünlü daralması, ünsüz benzeşmesi, benzeşmezlik.
 Hafta 7Metin üzerinde belirlenen kelimelerde ses olaylarının değerlendirilmesi.
 Hafta 8ARA SINAV
 Hafta 9Söz varlığını zenginleştirme ve yeni kavramları karşılama yolları. Kelime türeme şartları. Yapı bilgisi bakımından kelimeler, ?kök?, ?gövde? ve ?ek? kavramlarının tanıtılması. Yapım ve çekim eklerinin genel özellikleri.
 Hafta 10Yapım ekleri: İsimden isim yapan yapım ekleri, isimden fiil yapan yapım ekleri
 Hafta 11Yapım ekleri: Fiilden fiil yapan yapım ekleri, fiilden isim yapan yapım ekleri
 Hafta 12Çekim ekleri: Çokluk eki, iyelik eki, Hâl ekleri, Soru Eki Fiil çekim ekleri: Kip ekleri, Şahıs ekleri, İsim fiilinin tanıtımı ve vazifeleri
 Hafta 13Kelime tahlili
 Hafta 14Kelime tahlili
 Hafta 15Dönem sonu sınavı
 Hafta 16
 
Ders Kitabı / Malzemesi
1Ergin, Muharrem. 2000; Türk Dil Bilgisi, Bayrak Yayınları, İstanbul.
2Eker, Süer. 2005; Çağdaş Türk Dili, Grafiker Yayınları, Ankara.
3Özkan, Mustafa vd. 2006; Yüksek Öğretimde Türk Dili Yazılı ve Sözlü Anlatım, Filiz Kitabevi, İstanbul.
4Korkmaz, Zeynep. 2004; Türkiye Türkçesi Grameri (Şekil Bilgisi), TDK Yayınları, Ankara.
 
İlave Kaynak
1Demircan, Ömer. 1996; Türkçenin Sesdizimi, Der Yayınları, İstanbul.
2Adalı, Oya. 2005; Türkiye Türkçesinde Biçimbirimler, Papatya Yayıncılık, İstanbul.
3Aksan, Doğan. 2000;Türkiye Türkçesinin Dünü Bugünü Yarını, Bilgi Yayınevi, İstanbul.
4Aksan Doğan. 2000; Türkçenin Gücü, Bilgi Yayınevi, İstanbul.
5Ersoylu, Halil. 2005; Türkiye Türkçesinin Çağdaş Sorunları Üzerine İncelemeler, Ötüken Yayınları, İstanbul.
 
Ölçme Yöntemi
YöntemHaftaTarih

Süre (Saat)Katkı (%)
Arasınav 8 23/11/2023 1 50
Dönem sonu sınavı 15 20/01/2023 1 50
 
Öğrenci Çalışma Yükü
İşlem adıHaftalık süre (saat)

Hafta sayısı

Dönem toplamı
Yüz yüze eğitim 4 14 56
Sınıf dışı çalışma 4 14 56
Laboratuar çalışması 0 0 0
Arasınav için hazırlık 3 1 3
Arasınav 1 1 1
Uygulama 0 0 0
Klinik Uygulama 0 0 0
Ödev 0 0 0
Proje 0 0 0
Kısa sınav 0 0 0
Dönem sonu sınavı için hazırlık 3 1 3
Dönem sonu sınavı 1 1 1
Diğer 1 0 0 0
Diğer 2 0 0 0
Toplam Çalışma Yükü120